A partir desta imaxe o alumnado de 2º da ESO realizou unha serie de textos a modo de concurso. Gañaron esta experiencia creativa DA IMAXE AO TEXTO entro outros os seguintes relatos:
2º ESO A
De súpeto unha forte racha de vento arruinoulle o recollido nun moño que tanto tempo lle levara facer. Riu, e pensou que aquilo era un último chisco de Tucho, unha última trasnada dende o Outro Lado. Xela sorriu, xirouse e marchou para casa despeluxada, sentindo que levaba consigo a Tucho, unha homenaxe aos que marcharon, pero seguen presentes no eco das tradicións e as lembranzas que nunca morren…
Chovía con intensidade e o vento frío cheiraba a terra húmida que ascendía dende o campo santo. De pé, baixo un paraugas negro, Xela observaba a lápida do seu antiguo marido, Tucho, cunha mestura de burla e nostalxia.
Sostiña un ramiño de flores que recollera polo camiño, sinxelo pero cargado de significado.
Xela deuse conta de que había un papel na lápida, un sorriso irónico apareceu no seu rostro. “Estou en San Andrés de Teixido” Dicía, facendo referencia á promesa que non cumpriu en vida, visitar o santuario sagrado. Xela murmurou, case cun ton de reproche afectuoso:
-Pois dende logo, Tucho… Non sei como aínda soportas tantas romarías, mesmo estando morto…
Relato de Cloe Sampedro Carpintero.
LOLA E TUCHO
O día de defuntos, Loliña acudiu ao cemiterio para visitar á súa familia e amigos alí enterrados.
Chegou cedo. Antes de visitar ao seu defunto marido, visitou outros panteóns e saudou a todos os veciños e persoas coñecidas que estaban alí tamén para visitar aos seus seres queridos.
Todos lle dicían o mesmo, “tes unha sorpresa de Tuchiño”, pero Loliña nos lles fixo moito caso e seguiu andando.
Despois de facer o percorrido chegou á tumba de Tuchiño. Cal foi a súa sorpresa cando atopou enriba de súa lápida unha nota que dicía "Estou en San Andrés de Teixido"
-Dende logo Tuchiño...Non sei como aínda tes corda para agantar tanta romaría!- dixo Loliña, mentres amañaba as flores que collera no seu xardín.
Pouco a pouco foron chegando ao cemiterio o resto de familiares que quedaron abraiados ao ver a nota.
-Mamá, papá é tremendo! Non cambia máis!. Sen dúbida, segue a sorprendernos ainda de morto!-exclamou a súa filla Eva.
-O teu pai é do que non hai!- retrousou Loliña, que coñecía moi ben a Tuchiño e sabía que esas cousas eran moi típicas del.
- Xa sabía eu que non ía quedar sen ir a San Andrés!- exclamou a tía Carme. -Xa o di o refrán: "A San Andrés de Teixido vai de morto quen non foi de vivo". Sempre lamentou non ir e agora quere que todos saibamos que cumpriu o seu desexo- engadiu Carme mentres comprobaba se todo estaba arranxado no panteón.
Despois de falar toda a tarde con moita xente, cando xa caía a noitiña, todos xuntos regresaron á aldea para celebrar, coma todos os anos, a cea de defuntos.
Unha vez na casa, as mulleres foron para a cociña onde coceron na cociña de ferro o bacallau con coliflor , tamén coceron castañas con anís, asaron as mazás que logo serviron nunha cunca de viño e puxeron a mesa decorada con bolboretas de defuntos (unha especie de vela con base de cortiza que poñían sobre aceite para que flotara e prendía toda a noite).
Mentres tanto, os homes agardaron no comedor falando e bebendo viño e caña de herbas da casa.
A cea foi moi divertida porque non paraban de rir pensando en Tuchiño e todos os seus trucos. Lembráronse tamén de todos os seres queridos que xa non estaban alí e contaron historias pasadas ata ven entrada a noite.
Despois da cea, como era costume, deixaron a mesa sen recoller para que as ánimas puidesen vir de noite a cear.
Deitáronse todos e á mañá seguinte non o podían crer. Quedaron abraiados cando atoparon na mesa unha nota de Tuchiño que dicía: "Moitas grazas pola cea, todo estaba moi bo".
Relato de Iago Tristán Aldao
Apagou o lume da fogueira ben tarde, deixou as candeas prendidas na xanela e un pouco pan de centeo cunha cunca de viño tinto enriba da mesa, por se el viñera. Foi na véspera do día 1 de novembro (día de Todos os Santos) e aínda así pola mañá ergueuse cedo. Despois de almorzar e botar o gando fora a pastar, Paca aproveitou para coller unhas cantas flores no eixido e facer un ramiño para levarlle o cemiterio.
Xa había máis dun ano que morrera o seu home, pero seguíao botando moito de menos. O Tucho era un labrego dos de antes, traballaba moito pero tamén era garuleiro e coma non tiveron fillos agora Paca estaba soa e tiña que facelo todo ela.
Recorreu o camiño ata o sepulcro nada máis abrir o día para non atopar moita xente, porque xa se sabe que nese día no cemiterio xuntábanse tantas visitas que aquilo xa parecía unha verbena. Deixoulle o ramo por riba daquela lápida, coa inscrición gravada que el mesmo mandara facer para cando xa non estivera: “ Estou no Santo André de Teixido”.
Pechou os ollos e tivo que rir para sí : “ Dende logo Tuchiño, non sei coma aínda tes corpo para tanta romaría”, pensou. Porque era así, traballar cando había que traballar pero despois non deixaba de ir ás festas todas a cantas puidera. Recordou cando foran por primeira vez, a Serra da Capelada, preto de Ferrol, na provincia da Coruña, a carón do mar. Onde se escoitaba o vento e as ondas bater contra as rochas, preto daqueles cantís. Cando beberon da “ Fonte dos tres cantos” e pediron os seus desexos.
Como dín: «A San Andrés de Teixido vai de morto o que non foi de vivo» Pero Tucho, sempre, sempre, ía repetir.
Relato de Mateo Alonso Novas
2º ESO B
Era a véspera de defuntos. A señora Carmucha ía visitar o cemiterio por
primeira vez dende que morrera o seu querido Tucho.
Como xa fixera anteriormente cos seus pais, uns días antes do día de
defuntos ían limpar o nicho, poñerlle flores e unha candea para recordar ao seu
esposo que falecera recentemente atragoado cunha noz o día do seu aniversario. Tucho era un bo home, cariñoso pero algo testán. Gustáballe moito as
romarías e alá ía con Carmucha a botar uns bailes, comer empanadas e comprar
unhas roscas. Antes de morrer
Tucho sempre lle dicía a Carmucha:
-Carmucha, hai
unha romaría á que non podemos deixar de ir, Santo Andrés de Teixido. Xa sabes
o que di o refrán “A Santo Andrés de Teixido vai de morto quen non foi de vivo”.
Carmucha, camiño do cemiterio, tiña isto moi presente, quería facer
realidade o seu desexo pero a súa morte tan repentina truncou os seus plans. Alá ía ela co seu ramiño de flores, uns crisantemos brancos, que tanto lle
gustaban ao seu Tucho.
O cemiterio estaba adobiado, preparado para o seu día grande, pero o tempo non acompañaba, a chuvia
caía como bágoas das persoas que botaban de menos a algún dos seus familiares
máis queridos. A tumba de Tucho quedaba lonxe da porta e Carmucha mentres ía contemplando
as tumbas de moitos dos seus coñecidos e familiares. Cal foi a súa sorpresa ao chegar á tumba do seu home. Nela había unha nota
que dicía:
- “Estou no
Santo Andrés de Teixido”, asinado Tucho.
Carmucha, non o
podía crer! E rosmando,
para que ninguén a puidese escoitar, dixo:
- Dende logo
Tuchiño... Non sei como aínda tes corpo para aguantar tanta romaría!
Así foi como
Carmucha soubo que Tucho cumprira a súa promesa de ir ao Santo André de
Teixido. Foi de morto, xa que non foi de vivo!
Relato de Mariña Otero Novas
Abro os ollos e noto que algo non está ben, síntome nun soño, sinto que “eu” non son “eu”. Nótome alongado, pegañento e escurridizo.
Estou morto, ou iso creo.
Non me queixo pois sería unha parvada, pensó que non ten sentido algún, é como queixarse por nacer, ninguén o elixe, iso está en mans doutro.
Co que non estou conforme é con que fixen de vivo, non pensedes q fixe nada do outro mundo, non gañei ningún prermio Nobel, non matéi a ninguén nin tampoco batín ningún recor mundial.
O neu problema foi non facer a viaxe máis importante da miña ”vida” ou “1º vida” ou “vida de vivo”, xa non sei como chamarlle.
Peregrinei á Catedral de Santiago de Compostela, a Covadonga e ata á Meca, curioso, non?
Pois, si todo é moi divertido ata que morres e daste de conta de que non fuches a Santo Andre de Teixido.
“A Santo Andre de Teixido vai de morto quen non foi de vivo” pois efectivamente, o que decía a niña nai era certo.
E… e… vai de bicho, iso explica estas novas sensación que están a percorrer o meu corpo.
Alongado, pegañento e escurridizo, son un verme, unha asquerosa e desdichada lombriga q ten que arrastrarse ata Cedeira.
Cando emprenderei o meu viaxe? Como vou saber o camino?
O camino ao máis alá, o camino, a viaxe, o camiñar e o camiñante, todo iso son trolas, non hai camiñar nin camiñante.
Decido que pensar non é o adecuado nesta situación e comenzó o principio deste fin. Despois dunhas horas arrastrándome doume conta de que so levo un par de metros, non vou acabar na vida, ja, ja, vida.
Un puff semellante a unha palmada de talco, uns según en negro e volvo a abrir os ollos. Novas sensaciónsinvadenme, todo pasa rápido e eu síntometan animado como nunca.
Observo a niña nariz e instantáneamente doume conta de que son un coello, alzo a vista e vexoa un gorrión masticar (masticarme).
Saltos, saltos e máis saltos, situaciones preto da norte, unas semanas e chegoa Agrochaíl. Terra de estensos e verdes montes.
Paro un día enteiro a descansar, e descubro que saltar cansa o doble que camiñar.
Por fín chego a Teixido, ao fín, acaba o largo camino, pero non sei que facer aquí, non sei que ten que pasar.
Eu pensaba que unha forza superior ia a absorverme maxicamente, pero non é así, posto que teño as zarpas pegadas ao chan.
Quero marchar, tantas semanas perdidas para chegar aquí, coa idea de ser feliz por completo, tantas horas en soidade, soñando co ceo, co xardín das maravillas. Agora xa non queda nada, un montón de pedras, mar e grandes cantidades de esperanza olvidadas.
E porfín, so porfín, entendo todo, entendo o mundo e a xente que o habita, e sobre todo, e máis importante, entendome a min mesmo.
Nada na vida é seguro excepto a morte. Se ti tes a oportunidade de xogar este xogo chamado vida, é moi importante q aprecies cada momento.
Moita xente non aprecia os seus momentos ata que pasan.
Relato de Ángela Barreiro Moldes
LEMBRANDO A TUCHO
Lembro moi ben as cores do luscofusco daquela tarde na que
saín pasear co meu home. Cando pasamos pola leira, comezamos a escoitar o que eu penso
que era un paxaro de voz lúgubre mais non o podo afirmar, xa que non o puiden ver.
- É o paxaro da morte, ven avisarnos Mucha.
- Non digas parvadas home! Seguro que só é un paxaro
grallando.
Seguimos camiñando coma se non pasara nada.
Uns días despois, ao levantarme da cama pola mañá dinme conta
de que Tucho estaba morto. Non o podía crer, sería verdade a historia do paxaro? Dende ese acontecemento comecei a pesquisar sobre a morte e
demais significados. Dende entón pasaron dous anos.
Hoxe, 1 de novembro, levanteime da cama e baixei á horta a
apañar unhas flores e levarllas ata o cemiterio. De camiño alí comecei a pensar nel, pode que fose un langrán
e un chapón, pero era o meu langrán e o meu chapón. Lémbrome del todos os días. Aínda que
discutiamos acotío, queríao moito. Levábamos xuntos 50 anos.
O cemiterio estaba baleiro cando cheguei. Camiñei en silencio
ata a súa lápida e deixelle as flores enriba da tomba, e cando levantei a vista… Non o podía crer! O festeiro de Tucho nin morto descansa. Non
quere ver aos Satélites pero sí ir de romaría.
É verdade que nunca tiñamos ido á romaría de Santo Andrés de
Teixido, e iso que Tucho sempre quixo ir alí. Achegueime á
lápida, petei, e dixen o seu nome.
Xa que estaba neste mundo agora, non quería que se quedara
vagando para sempre nel. Pola noite, meus fillos viñeron cear a casa, facía tempo que
non estabamos os tres xuntos. Deixei unha cadeira para o meu marido e repartinlle a él
tamén o bacallau e a coliflor. Esperaba que aínda lle quedaran forzas despois de tanta
romaría. Xa era tarde, meus fillos fóronse e eu quedei soa na cociña.
Botei auga nun vaso e quedei parada na porta mirando o prato de bacallau e
coliflor e a cadeira na que Tuchiño debería estar.
Despois, mirei unha foto familiar de hai vinte anos, unha
bágoa esvarou pola miña meixela ata chegar ao pescozo e apaguei a luz cun
sonriso na cara. Sabía que aínda que no o vía, el estaba ao meu carón, coma
sempre.
Relato de Valeria Osorio Gutiérrez
PROMESA CUMPRIDA
Tucho
era un home que non cría en supostas parvadas de tradicións, relixión ou
crenzas. A muller de Tucho enfermara de cancro e este, baixo as recomendacións
da xente, ofreceuse a escoitar unha misiña aló no Santo Andrés de Teixido pola
curación de Maruxa.
Pasou
o tempo, dous anos, e ela sandou.
Pasaron
os anos, e sete anos despois, Maruxa morreu por causas naturais. E, dende ese
momento, Tucho comezou a enfermar: que se gripe, un catarro, un arrefriado...
Nada, que non levantaba cabeza entre unha e outra. Os médicos dicíanlle que non
era nada, pero el sabía que sí, que algo tiña que ser. Aquilo non era normal.
Unha
noite, unha idea esquecida aloxouse na súa mente: “Será San Andrés pola promesa ao Santo Andrés de
Teixido?” Pensou. “Non. Que parvada!”
Tucho
sentíase mal, coma se cargase unha mochila chea de pedras nas costas. E non
sabía como quitalo de enriba. A idea da visita ao Santo André de Teixido bulía
na súa cabeciña e, Tucho, seguía sen cumplila.
Unha
noite, finou. Espertou nunha sá toda branca, e
puido escoitar unha voz doce que lle dixo: “Vai de morto quen non foi de
vivo!” Nun pestanexo apareceu na súa casa, vivo, pero non era todo exactamente coma
antes. Volvera, sí, pero coa forma de lagarto.
- “Ai,
meu Deus, que son un lagarto!! Pois ir a Santo Andrés así non é pouca cousa”
Pensou.
Púxose
a andar, día tras día, sen parar ata chegar ao cabo do mundo.
Xa
chegara á Serra da Capelada cando alcanzou a unha chea de humanos. Unha muller
case o pisa e el berrou: “Ei, ti, non me pises”
Aquela
muller baixouse e ollou para el coma se intentase descubrir quen era. Así
que, Tucho, comezou a falarlle
tranquilamente e a contarlle a súa historia.
Aquela
muller, Uxía, meteuno nun peto e baixouno ao chegar á igrexa de Santo Andrés.
Tucho
ficoulle moi agradecido e agardou escondido no retablo maior onde escoitou a
misa prometida. Así, ao rematar a misa coa beizón, Tucho, desapareceu.
Relato de Sabela Argibay Dopazo
